Ομιλία Ιωάννη Πέτρου

Ομιλία του καθηγητή Θεολογικής Θεσσαλονίκης Ιωάννη Πέτρου

Προκλητικός ο τίτλος του βιβλίου του κ. Βασιλάκη, αλλά και η δουλειά καταπληκτική. Έχουν συγκεντρωθεί και εκδοθεί πάρα πολλά κείμενα του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, λόγοι, τοποθετήσεις, συνεντεύξεις. Τα κείμενα αυτά είναι συστηματικά καταταγμένα και κατάλληλα σχολιασμένα. Δεν θα μπορούσε κανείς να έχει με άλλο τρόπο όλο το υλικό αυτό.
Μέσα από τα κείμενα που εκδίδονται εμφανίζεται ανάγλυφα ο αντιφατικός λόγος του κ. Χριστόδουλου, ο οποίος αντιμετωπίζει με υποτιμητικό τρόπο όσους έχουν διαφορετική γνώμη επί διαφόρων θεμάτων ή κριτικάρουν τις απόψεις του. Ιδίως τελευταία θέλει να εμφανίζεται παντού. Δεν αφήνει συνέδριο για συνέδριο που να μην παραστεί ή να μη φροντίσει να διαβαστεί έστω ένας χαιρετισμός του. Ακόμη και σε απίθανες περιπτώσεις εμφανίζεται, όπως πρόσφατα σε συνέδριο γάλλων Συμβολαιογράφων, στους οποίους έκανε υποδείξεις για την οικογένεια. Συνήθως φροντίζει μέσω δικών του μεσολαβητών να προσκληθεί σε Συνέδρια και εκδηλώσεις, αλλά και σε πανηγύρεις. Μιλώντας πάντοτε μέσω χαιρετισμών, δεν αφήνει περιθώριο να υπάρξουν κριτικές τοποθετήσεις. Το ύφος του είναι πάντοτε διδακτικό, γιατί θεωρεί ότι οι άλλοι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και ο μόνος που μπορεί να τους υποδείξει είναι αυτός. Σε τέτοιο βαθμό φθάνει η ακρότητά του, ώστε σχετικά πρόσφατα και την ανθρώπινη λογική χαρακτήρισε ως μια μορφή ειδωλολατρίας. Η τοποθέτησή του αυτή δείχνει ότι θέλει οι άνθρωποι να μη σκέπτονται, να ενεργούν χωρίς ελευθερία και κρίση, και να ακολουθούν ασυζητητί τις υποδείξεις του ως άβουλα όργανα, πράγμα όμως που με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί ο σύγχρονος άνθρωπος.
Ακόμη, ο λόγος του είναι ένα κράμα εθνικισμού, λαϊκισμού και μιντιακής επίδειξης. Το χαρακτηριστικό του λαϊκισμού του είναι η χρήση εννοιών και εκφράσεων προκλητικών και απρόβλεπτων που προκαλούν την προσοχή των Μ.Μ.Ε., τα οποία ψάχνουν για θέμα και θέαμα.
Είναι ένα πρόσωπο με έντονες τάσεις επιβολής, που θέλει να κυριαρχεί χρησιμοποιώντας τη θέση του. Είναι χαρακτηριστικά όσα είπε σε συνέντευξη λίγο καιρό μετά την εκλογή του. Ό,τι βάζει στο μυαλό του πρέπει να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από τις συνέπειες που μπορεί να έχει. Χρησιμοποιεί συνήθως τα Μ.Μ.Ε. για την οικοδόμηση της προσωπικότητάς του, γιατί θεωρεί ότι με τον τρόπο αυτό βελτιώνει την εικόνα της Εκκλησίας, δηλώνοντας έτσι έμμεσα, ότι αυτός είναι η Εκκλησία.
Φοβόμουν και φοβέριζα, λέγει μια λαϊκή παροιμία, που αποδίδει την τακτική που ακολουθεί. Προκαλεί το φόβο στο εσωτερικό της Ιεραρχίας, παρουσιάζοντας διάφορους επικείμενους κινδύνους με στόχο την κυριαρχία σε αυτήν. Στην πραγματικότητα όμως ενδιαφέρεται να επιβάλει τη θρησκευτική ηγεσία στην κοινωνία, και έτσι να παίζει κυρίαρχο ρόλο μέσα σε αυτήν. Η συμπεριφορά του αποδίδει το μοντέλο του άκρως συντηρητικού που θεωρεί ότι κατέχει την αλήθεια, την οποία θέλει να επιβάλει σε όλους. Η τακτική, εξάλλου, επίδειξης δύναμης στο θέμα των ταυτοτήτων είχε ως σκοπό να τη χρησιμοποιεί ως φόβητρο για να επιτύχει τους σκοπούς που θέτει. Ποτέ δεν αισθάνεται ικανοποιημένος με όσα παίρνει μέσω των διεκδικήσεών του. Παντού βλέπει εχθρούς και διώξεις, έστω και αν κανείς δεν ασχολείται μαζί του. Είναι ένας τρόπος για να προκαλεί την αντίδραση των φανατικών οπαδών. Είναι αυτονόητο όμως ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτό να επιβάλει τις απόψεις του.
Διφορούμενη είναι η στάση του, όταν από τη μια υποστηρίζει το δημόσιο χαρακτήρα της Εκκλησίας στο εσωτερικό, ενώ από την άλλη στο εξωτερικό ακολούθησε το μοντέλο του ιδιωτικού οργανισμού για να ανοίξει το εκκλησιαστικό γραφείο στις Βρυξέλλες.
Γενικότερο φαινόμενο, ο ρεβανσισμός των θρησκευτικών θεσμών. Επιδιώκουν να μειώσουν τα μοντέρνα κεκτημένα και να θρησκειοποιήσουν τον κόσμο. Εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να τους αναγνωρίζονται τα «επαγγελματικά» δικαιώματα και ηγετική θέση στην κοινωνία, έστω και αν θα είναι μόνο συμβολική.
Η ευθύνη των πολιτικών είναι μεγάλη που βλέπουν κοντόφθαλμα, και δεν εκτιμούν την κατάσταση πραγματικά. Παρότι δεν έχει τόση δύναμη, όση δείχνει ότι έχει, εμφανίζεται ότι δήθεν προσδιορίζει το πολιτικό παιχνίδι. Αυτό συμβαίνει επειδή υπερεκτιμάται η δύναμή του.
Είναι απαραίτητο να κατανοηθεί ο κίνδυνος από τις αξιώσεις των θρησκευτικών θεσμών και να απαιτηθεί ο περιορισμός τους. Η θρησκευτική ελευθερία δεν επιτρέπει τέτοια θέση που διεκδικούν. Αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών. Πρέπει να οριοθετηθεί ο ρόλος τους, αφού δεν αυτοπεριορίζονται.