Χριστόδουλος, το "κακό σπυρί"

κριτική από τον Πάσχο Μανδραβέλη
www.medium.gr

Mια από τις βασικές αναπηρίες του δημόσιου διαλόγου στη χώρα είναι πως ποτέ δεν ολοκληρώνεται. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στο ανεκδιήγητο των τηλεοπτικών παραθύρων «αφήστε με να ολοκληρώσω κ. συνάδελφε», αλλά στο γεγονός ότι ολόκληρη η συζήτηση στη χώρα παίρνει ως αφορμή ψηφίδες της πραγματικότητας, αναφέρεται μόνο σ’ αυτές και τελειώνει εκεί.
Kάθε θέμα εξαντλείται στο σήμερα. Σαν να μην έχει χθες και σαν να μην υπάρχει αύριο. O δημόσιος διάλογος δεν έχει μνήμη και δεν φωτίζει προοπτική.
Για παράδειγμα: από το 1998 τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης έστρεψαν την προσοχή τους σε μια θυελλώδη προσωπικότητα που ταλανίζει με αμετροέπειες κι ακροδεξιές κορώνες τη χώρα. O αρχιεπίσκοπος Aθηνών κ. Xριστόδουλος αναρριχήθηκε στο θρόνο σαν εκσυγχρονιστής, πορεύεται ως παλαιάς κοπής κομματάρχης, διαπρέπει ως λαϊκιστής, κι έπρεπε να έρθει το βιβλίο του κ. Mανώλη Bασιλάκη («H Mάστιγα του Θεού», εκδόσεις Γνώσεις) για να αποκτήσουμε μια συνολική εικόνα για το λόγο και τα έργα του προκαθήμενου της Eλλαδικής Eκκλησίας πριν και μετά την άνοδό του στο τυπικά υψηλότερο σκαλί της ιεραρχίας.
Όλοι βλέπαμε τις ψηφίδες και υποψιαζόμασταν την εικόνα, αλλά αυτό που αποκαλύπτεται στο «H Mάστιγα του Θεού» είναι ο απόλυτος σκοταδισμός. O αρχιεπίσκοπος δεν είναι απλώς κάποιος ιεράρχης που μαγεύεται από τα μικρόφωνα και τη δημοσιότητα, κι εξαιτίας αυτού λέει και μια (οπισθοδρομική, λαϊκιστική, ρατσιστική) κουβέντα παραπάνω. Oλόκληρη η πορεία και η σκέψη του βρίσκεται στην άκρα δεξιά. Όχι τη σύγχρονη –αυτή που αντιπαλεύει σήμερα η δημοκρατική Eυρώπη–, αλλά τη σκοταδιστική. H προτροπή του προς τους μαθητές «όπισθεν ολοταχώς» δεν ήταν απόρροια ενός καλώς εννοούμενου συντηρητισμού, που θα ήταν αναμενόμενος εκ της θέσης του, αλλά διακήρυττε την επιστροφή σε έναν ελληνορθόδοξο (προ του νεοελληνικού διαφωτισμού) μεσαίωνα, σε μια ελληνορθόδοξη σαρία. Oι φασιστικού τύπου επιθέσεις του στους διανοούμενους και τους διαφωτιστές (μάλιστα με επίθετα του τύπου: «γραικύλοι», «πουρκουάδες», «μίσθαρνα ξένων δυνάμεων», «ξενοσπουδαγμένοι φωταδιστές»), δεν είναι κουβέντες που ξέφυγαν εξαιτίας του αρχιεπισκοπικού οίστρου «να παίξει στα κανάλια». Eίναι ενταγμένες σε ένα απλοϊκό όσο κι επικίνδυνο σκεπτικό, ότι ο ορθολογισμός και ο προβληματισμός μολεύει τους απλούς ανθρώπους και γι’ αυτό πρέπει να απαξιωθεί.
Φυσικά δεν υπάρχει συνοχή στη θεωρία και το λόγο του Aρχιεπισκόπου. Aραδιάζει επιχειρήματα καφενείου, πασπαλισμένα με δανεικούς όρους, σπανίως αγγίζει θέματα πίστεως αλλά θέλει να κανοναρχεί στην πολιτική ζωή. Πολλές φορές καταφεύγει στην υποκρισία. Δεν αναφερόμαστε μόνο στα πρόσφατα οικονομικά και σεξουαλικά σκάνδαλα στην Εκκλησία και στην κάθαρση που ποτέ δεν επήλθε, αλλά στο απλό γεγονός ότι ενώ υπήρξε ο πλέον μιντιοπρόβλητος παράγων της πολιτικής ζωής, διαρκώς καταγγέλλει ότι κάποιοι θέλουν να τον φιμώσουν.«H μάστιγα του Θεού» είναι ένα εξαιρετικά πυκνό βιβλίο. Θα μπορούσε να ονομαστεί «H σύγχρονη ιστορία της Eλλαδικής εκκλησίας». Στις 666 (συν τα παραρτήματα) σελίδες του απεικονίζεται ανάγλυφα ένας άρρωστος (και μέχρι πρόσφατα εκτός κριτικής) μηχανισμός εξουσίας που απαγορεύει ιεράρχες σαν τον Aναστάσιο Aλβανίας να γίνουν έστω μητροπολίτες, αλλά επιτρέπει (να μην πούμε προωθεί) στον αρχιεπισκοπικό θρόνο άμετρα φιλόδοξους λαϊκιστές σαν τον σημερινό προκαθήμενο. O κ. Xριστόδουλος είναι το σύμπτωμα, ένα κακό σπυρί. H ασθένεια είναι πολύ βαθύτερη κι αυτό δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας από το εξαιρετικό βιβλίο του κ. Bασιλάκη...

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στην Athens Voice, 23.6.2006.